Concepción del buen docente desde la perspectiva de los participantes en el proceso de formación del profesorado de Educación Física

Zusammenfassung

Esta tese pretende analizar a perspectiva dos participantes no proceso de formación do profesorado de Educación Física sobre o termo «bo docente» e a súa evolución durante as fases que comprenden a socialización profesional. Neste estudo participaron: (1) 669 estudantes da Universidade da Coruña e Universidade de Vigo que cursaban 1º, 4º de Grao en Ciencias da Actividade Física e o Deporte e o Máster Universitario en Profesorado de Educación Secundaria Obrigatoria, Bacharelato, Formación Profesional e Ensino de Idiomas durante os cursos académicos 2013-2014 e 2014-2015; (2) 120 profesores de Educación Física de centros situados na contorna de influencia de ambas universidades; e (3) 34 formadores de formadores desas institucións. Como instrumentos de recollida de información empregáronse tres cuestionarios semi-estruturados (un para o alumnado de 1º e 4º de Grao, outro para os estudantes de Máster e o terceiro para os docentes dos centros de prácticas e formadores de formadores) con preguntas abertas e pechadas, organizadas en 3 dimensións para o alumnado en formación inicial (datos persoais, caracterización biográfica e concepcións da actividade profesional) e en 5 para os profesionais da ensinanza media e superior (datos persoais, caracterización biográfica, experiencias anteriores e presentes de ensino, concepcións da actividade profesional e sobre a formación inicial en Educación Física e deporte). Os datos obtidos analizáronse: (1) cuantitativamente, describindo mediante frecuencias e porcentaxes que características relaciónanse cun bo educador (capacidade científica, capacidade pedagóxica, actitude profesional, trazos da personalidade, efectos do proceso, efectos do produto ou orientacións filosóficas), utilizando o Chi-cadrado para valorar se existían ou non diferenzas significativas entre esas categorías e o grupo muestral, xénero e institución dos enquisados, así como a V de Cramer para cuantificar o grao de asociación entre os elementos do estudo mencionados; e (2) cualitativamente atendendo, ademais deses elementos, o número de atributos que recollen o pensamento dos sondados e o seu grao de reflexión sobre este tópico. Os resultados destacan a actitude profesional como o trazo predilecto entre os participantes, non atopando ese consenso cando se trata de resaltar a importancia do resto de categorías. Móstranse relacións de dependencia entre as características que encarnan a un bo docente e o grupo muestral, xénero e institución dos enquisados. Os profesionais xustifican mellor as súas respostas, describindo ou profundando as súas impresións, mentres que os estudantes universitarios tenden a enumerar ou describir os atributos que consideran esenciais nun bo profesor. En ambos os casos ratifícanse diferenzas entre os sondados segundo os elementos do estudo. Como conclusión, a falta de acordo entre os grupos implicados non permite garantir que a preparación que reciben as futuras xeracións de profesorado poida cambiar as súas concepcións previas sobre o que representa ser un bo docente. Neste sentido, recoméndase a creación de comisións de ensino superior, recollendo as opinións dos educadores e proporcionando máis coherencia á formación inicial.